Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS)
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) işletmelerin uluslararası alanda rekabet gücünü artıracak ve paydaşlar ile yatırımcıların karar vermesini kolaylaştıracak şekilde, Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) tarafından yayımlanan ve 140’tan fazla ülkede kabul gören Uluslararası Sürdürülebilirlik Raporlama Standartlarını benimsemiştir.
Hazırlanan standartlar, KGK’nca Resmî Gazete’de yayımlanması ile 1 Ocak 2024 tarihi ile başlayan ve sonraki raporlama dönemlerinde eşikleri aşan şirketleri kapsayacak şekilde yürürlüğe girmiştir.
Zorunlu Kurumsal Sürüdürülebilirlik Raporu Hazırlayacak Şirketler
Kurulun Kararı’na göre hangi şirketlerin TSRS uygulama kapsamına gireceği şu şekilde özetlenebilir:
a) 6362 sayılı Kanun uyarınca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi şirketlerden;
- Yatırım kuruluşları,
- Kolektif yatırım kuruluşları,
- Portföy yönetim şirketleri,
- İpotek finansmanı kuruluşları,
- Merkezi takas kuruluşları,
- Merkezî saklama kuruluşları,
- Veri depolama kuruluşları,
- Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören veya işlem görmeleri amacıyla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan izahname veya ihraç belgesi bulunan anonim şirketler,
- Bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmemekle birlikte halka arz edilmeksizin pay hariç sermaye piyasası aracı ihraç eden (ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa edildiği hesap döneminin sonuna kadar) veya bu amaçla Sermaye Piyasası Kurulunca onaylanmış geçerlilik süresi bulunan ihraç belgesi olan anonim şirketler,
b) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun düzenleme ve denetimine tabi işletmelerden;
- Bankalar,
- Derecelendirme kuruluşları,
- Finansal holding şirketleri,
- Finansal kiralama şirketleri,
- Faktoring şirketleri,
- Finansman şirketleri,
- Varlık yönetim şirketleri,
- Finansal holding şirketlerinde ve bankalarda 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı şekliyle nitelikli paya sahip olan şirketler,
- Tasarruf finansman şirketleri,
c) 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet göstermekte olan sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri.
ç) Borsa İstanbul Piyasalarında faaliyet göstermesine izin verilen; yetkili müesseseler, kıymetli madenler aracı kurumları, kıymetli maden üretimi veya ticaretiyle iştigal eden şirketler.
Eğer bir şirket, listede sayılan şirketlerden biri değilse raporlama yükümlülüğü söz konusu değil.
Listede sayılan şirketler aşağıdaki eşikleri üst üste iki raporlama döneminde aşıyorsa TSRS’ye uyumlu raporlama yükümlülüğüne tabi olacaklar;
- Aktif toplamı 500 Milyon Türk Lirası
- Yıllık net satış hasılatı 1 Milyar Türk Lirası
- Çalışan sayısı 250 kişi
Söz konusu standartlar TSRS 1 “Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler” ve TSRS 2 “İklimle İlgili Açıklamalar” adlarıyla 29/12/2023 tarihli ve 32414 (1.M) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak uygulamaya alınmıştır.
- TSRS 1 “Sürdürülebilirlikle İlgili Finansal Bilgilerin Açıklanmasına İlişkin Genel Hükümler” standardına ulaşmak için tıklayınız.
- TSRS 2 “İklimle İlgili Açıklamalar” standardına ulaşmak için tıklayınız.
- “TSRS 2’nin Sektör Bazlı Uygulanmasına İlişkin Rehber”e ulaşmak için tıklayınız.
SPK Sürdürülebilirlik İlkeleri
Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) yayımladığı "Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi," halka açık ortaklıkların Çevresel, Sosyal, Kurumsal Yönetim (ÇSY) çalışmalarını yürütürken açıklamaları beklenen temel ilkeleri içermektedir.
Bu ilkelerin uygulanması gönüllü olmakla birlikte, uygulanıp uygulanmadığının "Uy ya da Açıkla" prensibiyle raporlanması zorunlu tutulmaktadır.
Bu çerçeve, şirketlerin sürdürülebilirlik politikalarını belirlemeleri, uygulamaları ve raporlamaları için rehberlik eder. Yönetim kurulları, ÇSY öncelikli konularını, risklerini ve fırsatlarını belirler ve buna uygun politikalar oluşturur. Bu politikaların etkin bir biçimde uygulanması için yönergeler ve iş prosedürleri hazırlanabilir.
SPK Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi Kapsamı
SPK çerçevesinde hazırlanan raporlar, şirketlerin stratejilerini, politikalarını, hedeflerini ve uygulamalarını kapsamlı bir şekilde ele almalıdır.
Raporlama sürecinde şu başlıklar temel alınır:
A. Genel İlkeler
Strateji, Politika ve Hedefler
Şirketin sürdürülebilirlik konusundaki uzun vadeli stratejileri, politikaları ve hedefleri açıklanır. Belirlenen politikaların şirketin iş modeli ve operasyonlarına nasıl entegre edildiği vurgulanır.
Uygulama ve İzleme
Sürdürülebilirlik politikalarının uygulanması, performans göstergeleri ile izlenmesi ve sonuçların değerlendirilmesi süreçleri detaylandırılır.
Raporlama
Şirketin ÇSY performansı, belirlenen ilkeler çerçevesinde anlaşılır ve karşılaştırılabilir bir şekilde raporlanır.
Doğrulama
Raporların güvenilirliğini artırmak amacıyla bağımsız doğrulama süreçlerinin uygulanması önerilir.
B. Çevresel İlkeler
Karbon Ayak İzi ve Enerji Yönetimi: Şirketin sera gazı emisyonları, enerji tüketimi ve yenilenebilir enerji kullanımı açıklanır.
Su ve Atık Yönetimi: Su tüketimi, atık su geri dönüşüm oranları ve tehlikeli atık bertarafı gibi konular raporda yer alır.
Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Koruma: Şirketin doğal kaynakların korunması ve çevresel etkilerin minimize edilmesine yönelik uygulamaları detaylandırılır
C. Sosyal İlkeler
İnsan Hakları ve Çalışan Hakları
Çalışanlara sağlanan haklar, iş sağlığı ve güvenliği politikaları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kapsayıcılık vurgulanır.
Paydaşlarla Etkileşim
Şirketin yerel topluluklarla ve diğer paydaşlarla kurduğu ilişkiler, uluslararası standartlara ve inisiyatiflere uyum düzeyi açıklanır.
D. Kurumsal Yönetim İlkeleri
Etik ve Şeffaflık: Şirketin etik ilkeleri, yolsuzlukla mücadele politikaları ve şeffaflık uygulamaları açıklanır.
Yönetim Yapısı ve Uyum: Yönetim kurulu üyelerinin çeşitliliği, bağımsızlık kriterleri ve sürdürülebilirlik yönetimindeki rolleri detaylandırılır.
Uluslararası Raporlama Standartları
Uluslararası ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) raporlama standartları, şirketlerin sürdürülebilirlik performanslarını şeffaf bir şekilde raporlamalarını teşvik eder. Bu standartlar, şirketlerin çevresel etkilerini, sosyal sorumluluklarını ve yönetişim yapılarını detaylı bir şekilde açıklamalarını gerektirir.
Küresel Raporlama Girişimi- Global Reporting Initiative (GRI): 1997 yılında kurulan GRI, sürdürülebilir bir küresel ekonomi vizyonu doğrultusunda kamu yararına çalışan, uluslararası, kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. GRI’ın faaliyetleri iki yönlüdür: birincisi, sürdürülebilirlik raporlaması rehberinin sağlanması, ikincisi ise kuruluşlar için katılım faaliyetlerinin, ürünlerinin ve ortaklıkların geliştirilmesidir. GRI, dünya genelinde en yaygın kullanılan gönüllü sürdürülebilirlik raporlama standart setlerinden biridir.
Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (ESRS): Avrupa Birliği tarafından belirlenen bu standartlar, şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim performanslarını şeffaf bir şekilde raporlamalarını teşvik eder.
Avrupa Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (European Sustainability Reporting Standards - ESRS), Avrupa Komisyonu tarafından 31 Temmuz 2023 tarihinde kabul edilmiştir. Bu standartlar, Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlama Direktifi (Corporate Sustainability Reporting Directive- CSRD) kapsamına giren tüm şirketler tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
Bu standartlar, yatırımcılara, yatırım yaptıkları şirketlerin sürdürülebilirlik üzerindeki etkileri konusunda yol göstermeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, çifte raporlama yapılmasının önüne geçilmesi amacıyla Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu ve Küresel Raporlama Girişimi ile gerçekleştirilen görüşmeler de dikkate alınmıştır.
Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB): ISSB, sermaye piyasaları için sürdürülebilirlikle ilgili açıklamalara ilişkin küresel bir temel sağlamak üzere tasarlanmış standartlar yayımlar. Bu standartlar, şirketlerin sürdürülebilirlik risklerini ve fırsatlarını bildirmelerini zorunlu kılar. Türkiye’de KGK’ca yayımlanan TSRS standartları ISSB tarafından oluşturulan standartların çevirilerinden oluşmaktadır.